Last updated: 25 ก.ค. 2565 | 116103 จำนวนผู้เข้าชม |
SPF คืออะไร?
SPF ย่อมาจาก Sun Protection Factor มีค่าอยู่ที่ 2 ถึง 50 หรือบางทีก็มีเป็น 100
ค่านี้บอกอะไรเรา... ตอบ ค่านี้บ่งบอกถึงความสามารถของผลิตภัณฑ์ในการปกป้องผิวหนังจากรังสี UVB
มีสิ่งหนึ่งที่อยากจะชี้ให้เห็น เพิ่มเติม... จะได้ไม่ตกเป็นเหยื่อของผู้ขายบางราย ที่มักจะชี้แนะว่า SPF ยิ่งสูงยิ่งดี ก่อนอื่นเราต้องรู้ก่อนว่า ความสามารถในการปกป้องผิวจากแสงแดดไม่ได้สูงขึ้นเป็นสัดส่วนโดยตรงกับค่า SPF ที่สูงขึ้น ยกตัวอย่าง เช่น SPF 2 จะสามารถดูดซับรังสี UV B ได้ 50%, ถ้า SPF 15 จะดูดซับรังสี UV B ได้ 93% และถ้า SPF 34 จะดูดซับ UV B ได้ 97%
ค่า SPF 15,30,50 มีประสิทธิภาพไม่ต่างกันมากนัก
อ่านมาถึงตรงนี้ คุณอาจจะเป็นคนหนึ่งที่เคย.. ตกเป็นเหยื่อ ของผลิตภัณฑ์ที่เอา SPF สูงมาเป็นจุดขาย
SPF เป็นค่าที่บ่งบอกประสิทธิภาพในการป้องกันรังสี UV B เท่านั้น ครีมกันแดดในปัจจุบันจึงได้รับการพัฒนาขึ้นมาเพื่อป้องกันแสง UVA เพิ่มขึ้นด้วย แต่การวัดประสิทธิภาพของการป้องกันแสง UVA ยังไม่มีมาตราฐานสากลเหมือนค่า SPF สำหรับครีมกันแดดที่มีฉลากว่ากันได้ทั้ง UVA, UVB นั้น ในต่างประเทศได้มีผู้นำมาทดสอบพบว่า ความสามารถในการป้องกัน UVA ต่างกันมาก และไม่สัมพันธ์กับค่า SPF ที่สูงขึ้น เช่น ครีมกันแดดที่มีค่า SPF 45 ไม่สามารถกัน UVA ได้ดีกว่าครีมกันแดดที่มีค่า SPF 15 เป็นต้น ทำให้มีปัญหากับผู้บริโภคในการเลือกใช้อย่างเหมาะสม
ปัจจุบันมีบางประเทศที่ใช้วิธีวัดประสิทธิภาพในการป้องกัน UV A ด้วยวิธีที่เรียกว่า Persistent Pigment Darkening หรือ PPD และรายงานผลออกมาด้วยค่า PA โดย PA ย่อมาจาก Protection grade of UVA คือ ระดับการป้องกันจากรังสี UVA ไล่ระดับไปตั้งแต่ PA+ ถึง PA++++
PA+ = PPD 2- 4
PA++ = PPD 4 - 8
PA+++ = PPD 8 - 16
PA++++ = PPD > 16
วิธีแปลความหมายของค่า PPD ... สมมติยืนตากแดดนาน 10 นาทีแล้วทำให้ผิวหนังปกติมีอาการดำคล้ำ หากเราทาครีมกันแดดที่มีค่า PPD 8 (PA+++) จะทำให้ตากแดดได้นานขึ้น 8 เท่า คือ 80 นาที ผิวหนังจึงจะมีอาการดำคล้ำ
จะเห็นว่า ค่า PPD วัดจาก อาการดำคล้ำ ของผิวหนัง ซึ่งอาการนี้ทางฝั่ง EU และ USA ได้แย้งว่า ไม่ใช่ทุกคนที่ตากแดดแล้วจะมีอาการดำคล้ำ จึงทำให้พวกเขาไม่ยอมรับวิธีนี้ โดยกล่าวว่า จากประสบการณ์ของพวกเขาเอง ค่า SPF ของกันแดดที่เพียงพอ และสูตรที่ผลิตอย่างดี ได้มาตรฐาน ย่อมมีประสิทธิภาพในการป้องกันทั้ง UV A และ UV B ในตัว และกันแดดเหล่านี้จะได้รับการขนานนามว่า Broad spectrum sunscreen
จำเป็นหรือไม่ที่ต้องใช้กันแดดที่มี SPF สูงๆ?
ทำไมถึงมีกันแดด SPF สูงๆออกมาขายทั้งๆที่ SPF 15 ก็เพียงพอแล้ว?
สารกันแดดชนิด Physical เช่น titanium dioxide จึงถูกนำมาใช้แทนสารกันแดดชนิด Chemical sucreen กันแดดประเภทมีข้อด้อยคือทาแล้วหน้าจะวอก และอาจทำให้ผิวแห้ง แต่มีข้อดีที่เหนือกว่าคือคือ กันน้ำได้ดี ใช้หลักการหักเหรังสีออกจากผิว เคลือบอยู่บนผิว ไม่ถูกดูดซึมเข้าผิว จึงไม่ค่อยมีปัญหาเรื่องการระคายเคือง ผลิตภัณฑ์กันแดดประเภทนี้จะมีราคาแพงกว่าแบบ chemical จากคุณสมบัติการกันน้ำและการหักเหแสงได้อย่างสมบูรณ์ ทำให้ค่า SPF มีค่าสูง เช่น 30 ขึ้นไป
ค่า SPF บนหลอดครีมกันแดด มีที่มาอย่างไร
ค่า SPF เป็นค่าที่ได้จากการทดลองในห้องทดลอง วิธีการของ SPF เป็นการกำหนดภาวะผิวหนังแดง (erythema) เนื่องจากการทำลายโดยแสงแดด เป็นวิธีการที่ได้รับการยอมรับทั่วโลก โดย FDA ในสหรัฐอเมริกา และ COLIPA ในยุโรป จะเป็นการกำหนด ปริมาณของแสง UV ที่น้อยที่สุดที่ทำให้เกิดรอยแดงเนื่องจากแสงแดดหรือ Minimal Erythemal Dose (MED)
การทดสอบ
ทดสอบโดยการใช้โคมไฟที่ปล่อยแสงจากเครื่อง Solar ซึ่งมีทั้งแสง UVA และ UVB หลายๆความเข้มแสง ลงบนผิวหนังของอาสาสมัครที่มี phototypes I-III ตามหลักการแบ่งของ Fitzpatrick classification โดยแบ่งอาสาสมัครเป็น 2กลุ่ม คือ
1. กลุ่มที่มีการทาครีมกันแดด 2 มิลลิกรัม/ตารางเซนติเมตร
2. กลุ่มที่ไม่ได้ทาครีมกันแดด
อ่านผลทดสอบเมื่อเวลาผ่านไป 16-24 ชั่วโมง แล้วนำไปคำนวณค่า SPF ตามสูตรนี้
SPF = ปริมาณแสงน้อยที่สุดที่ทำให้เกิดรอยแดงในขณะที่ใช้ผลิตภัณฑ์ปกป้องกัน
ปริมาณแสงน้อยที่สุดที่ทำให้เกิดรอยแดงบนบริเวณที่ไม่ได้รับการปกป้อง
SPF = Protected MED
Non-protected MED
รอยแดงบนผิวหนังหลังได้รับแสง ซ้ายคือผิวที่ทากันแดด ขวาคือไม่ได้ทากันแดด
ตัวอย่าง ถ้ามีการใช้แสงน้อยที่สุด 1,000 Jules แล้วทำให้เกิดรอยแดงบนผิวหนังที่ใช้ผลิตภัณฑ์ป้องกัน และใช้แสงน้อยสุด 10 Jules แล้วเกิดรอยแดงบนผิวหนัง ที่ไม่ได้ปกป้อง ค่า SPF คำนวณได้จาก
SPF = Protected MED/ Non-protected MED = 1000/10=100
การวัดค่า SPF สามารถทำการทดสอบใน Vitro test (ทดสอบในห้องทดลอง) โดยใช้โคมไฟชนิดเดียวกัน และใช้เครื่อง UV Spectrometer ในการกำหนดช่วง การดูดซึมแสง UV ผลิตภัณฑ์จะถูกทาลงไปปริมาณ 2 มิลลิกรัม/ตารางเซนติเมตร บน Poly-methyl-meta-acrylate (PMMA) ซึ่งมีลักษณะใส
การทดสอบทั้งใน Vivo และ Vitro นั้นพบว่ามี good correlation หรือสัมพันธ์ไปในทางเดียวกัน
สรุป ค่า SPF ไมได้สำคัญเสมอไป ถ้าเราใช้กันแดดแค่ SPF15-30 แต่เป็นกันแดดที่กันน้ำได้ดี และทาในปริมาณที่เพียงพอ แค่นี้ก็เพียงพอแล้ว หรือจะใช้กันแดดที่ SPF สูงๆ เช่น 50 ขึ้นไปก็ได้แต่ขอให้เป็นกันแดดที่ผสมสารกันแดดชนิดกายภาพ (physical sunscreen) เพื่อหลีกเลี่ยงการระคายเคือง